Płyta główna
Wbrew pozorom, płyta główna to najważniejszy element każdego zestawu. Bez niej nie byłoby możliwe nawet złożenie zestawu. To na niej 90% podzespołów jest montowana i instalowana. Procesor, karta graficzna, pamięć DDR, dysk twardy czy choćby zasilacz aby zasilić każdy element, bez płyty są tylko bezużytecznymi podzespołami komputerowymi. To właśnie płyta główna odpowiada za pracę wszystkich podzespołów dlatego stojąc przed koniecznością zakupu takowej, warto się zastanowić na co zwrócić uwagę oraz określić się odnośnie własnych wymagań sprzętowych.
Co znajdziemy na płycie głównej
Na płycie głównej znajdziemy gniazda pamięci RAM, gniazda PCIe, socket procesora, mostek północny, mostek południowy, złącze zasilania oraz BIOS/EFi. Każda płyta wyposażona jest również w szereg portów, złącz i zintegrowanych układów. Do tych ostatnich należą np. karta sieciowa, karta dźwiękowa, bywa też karta sieciowa bezprzewodowa WiFi lub moduł Bluetooth.
Typy płyt głównych
Modele oraz wersje płyt głównych różnią się od siebie ilością poszczególnych złącz i gniazd, oraz funkcjami a także formatem. Do najmniejszych obudów proponowane są płyty w formacie ITX oraz Mini ITX, do obudów z rodziny micro ATX pasują płyty micro ATX oraz Mini ITX. W obudowach najbardziej rozpowszechnionych czyli tych w formacie ATX zamontujemy modele płyt w formacie ATX, micro ATX oraz Mini ITX lub ITX. Jest jeszcze kilka innych mniej popularnych formatów płyt głównych jak E-ATX, UATX, BTX, DTX, ETX, LPX, NLX, WTX czy FlexATX i inne.
Podstawka procesora
Pierwszym wyborem, jakiego dokonamy przed zakupem płyty, jest wybór podstawki procesora, który decyduje o chipsecie oraz kompatybilności z danym typem oraz generacją procesorów. To najważniejsza decyzja, która zaważy na późniejszych możliwościach oraz funkcjonalności, a także poniekąd, cenie podzespołów. Rodzina procesorów AMD posiada kilka podstawek pod różne generacje oraz modele procesorów. Najbardziej popularną, pod procesory AMD, jest podstawka AM4. U Intela jest podobnie, najbardziej popularna, pod procesory Intel, jest podstawka LGA 1200.
Przyjmijmy, że wybór padł na procesor Intela LGA 1200, nasze możliwości wyboru zmniejszają się i ograniczają tylko do płyt z podstawką LGA 1200 (oczywiście o ile wybraliśmy procesor kompatybilny z LGA 1200, bo jak wcześniej wspomnieliśmy, podstawek jest kilka, starsze, nowsze i najnowsze).
Obsługa pamięci
Wybór podstawki procesora to jedno istotne zagadnienie, kolejnym jest, czy płyta ma mieć obsługę pamięci, popularnej generacji DDR4, lub czy powinna obsługiwać najnowsze moduły pamięci DDR5. Na dalszym planie, lecz równie ważny, jest chipset płyty głównej, który decyduje o funkcjonalności oraz o możliwościach podkręcania podzespołów, aby zwiększyć ich wydajność. Ilość złącz i gniazd na płycie definiuje możliwości rozbudowy oraz funkcjonalność całego zestawu.
Porty i złącza
Wybierając model płyty głównej, musimy jeszcze zwrócić uwagę na to, w jakie porty wyjścia/wejścia jest ona wyposażona. Mając na uwadze fakt, iż do komputera będzie podłączonych kilka urządzeń peryferyjnych typu mysz, klawiatura, drukarka, kamera, słuchawki na USB, mikrofon na USB i inne urządzenia wykorzystujące popularne złącze USB, będziemy w stanie stwierdzić, w ile złącz USB ma być wyposażona minimalnie płyta główna.
Dodatkowym złączem na płycie głównej, które będziemy potrzebować w przypadku, gdy nasz zestaw nie będzie posiadał dedykowanej karty graficznej, jest złącze wideo typu HDMI lub DisplayPort czy choćby starszego typu VGA (D-Sub). Jest ono o tyle niezbędne, w przypadku gdy nasz zestaw korzystać będzie z karty graficznej zintegrowanej z procesorem, tak w zestawach z dedykowaną kartą jest ono bezużyteczne. Współczesne płyty, nawet z najniższej półki cenowej, posiadają już wystarczający szereg złącz wejść/wyjść, tak więc wystarczy się tylko upewnić, czy nie wychodzimy po za standardy i nie potrzebujemy dodatkowej ilości konkretnych portów.
Obsługa dysków twardych
Przed kolejnym dylematem co do wyboru modelu płyty staniemy wtedy, gdy będziemy musieli zdecydować o tym jaki/jakie dyski będziemy wykorzystywać w naszym zestawie. Dyski, jak wiemy, są różnych formatów, HDD i SSD 2.5’’ są podłączane pod standardowe złącze SATA na płycie głównej. Tych złącz jest zazwyczaj kilka i nie musimy się martwić o ich ilość. Rodzi się problem wtedy, gdy wybierzemy dysk pod najnowsze, a zarazem najszybsze złącze M.2, których na płycie jest ograniczona ilość ( i nie wszystkie działają z taka samą prędkością). Zatem konieczne jest upewnienie się, czy mamy zamiar wyposażać się w dyski M.2 oraz określić ich ilość, tuż przed wyborem płyty głównej.
Układ dźwiękowy i sieciowy
Już chyba każda płyta główna, dostępna w sprzedaży, posiada zintegrowane układy dźwiękowe oraz sieciowe, wiec całkowicie zapominamy o tym aspekcie, przy wyborze modelu płyty. Oczywiście układy zintegrowane są czasami nie wystarczające do Naszych potrzeb i konieczny będzie zakup dodatkowej np. karty dźwiękowej, która będzie wyposażona w interesujące Nas funkcje. Wtedy zdecydujemy, czy ma być ona wewnętrznym urządzeniem podpiętym bezpośrednio pod złącze PCIe na płycie, czy może wybór padnie na model zewnętrzny podłączany pod USB.
W przypadku zintegrowanego układu sieciowego, są to najczęściej wystarczające rozwiązania dla przeciętnego użytkownika komputera, lecz w miarę potrzeb można zaopatrzyć się w dodatkową kartę sieciową o np. większej przepustowości, podłączając również pod złącze PCIe na płycie. Wspominamy o tym dlatego, ponieważ liczba gniazd PCIe również jest ograniczona i w przypadku gdy będziemy chcieli się wyposażyć w dodatkowe, wspomniane układy, konieczne będzie wybranie odpowiedniego modelu płyty z wystarczającą ilością złącz PCIe.
Witaj w proline!
