Co zrobić, kiedy procesory Intel Core 14 generacji osiągają wysokie temperatury, pomimo zamontowanych wydajnych coolerów? Można zrobić undervolting. Zabieg obniżenia napiecia podawanego przez płytę główną do procesora przekłada się na zmniejszenie poboru energii przez procesor, a co za tym idzie, również na znacznie niższe temepratury. Czy zabieg undervoltingu procesora jest trudny, niebezpieczny? Oczywiście, że nie. W tym poradniku pokażemy Wam najprostszą metodę, przy której nawet nie musicie wchodzić w ustawienia biosu. Wszystko można robić w darmowym oprogramowaniu Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU).

Procesor i płyta główna pod undervolting

Niestety możliwość obniżenia napięcia mają procesory z odblokowanym mnożnikiem, czyli modele i5-14600K/KF, i7-14700K/KF oraz i9-14900K/KF. W przypadku modeli z zablokowanym mnożnikiem można również zrobić korektę napięcia za pomocą ustawień w biosie pod nazwą Load-Line Calibration (LLC), wybierając odpowiednie predefiniowane krzywe. Ale nie o tym będzie w tym poradniku. Intel jakiś czas temu zablokował możliwośc undervoltingu na czipsetach płytg głównych innych niż Z690 oraz Z790 wprowadzając zabezpiecznie Undervolt Protection (UVP). Obecnie sytuacja na płytach głównych z czipsetem B760 się poprawiła. Wydano nowe biosy z mikrokodem 0x104, które pozwalają na undervolting również na tych płytach głównych.

 

Undervolting w Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU)

W naszym poradniku oraz teście skorzystaliśmy z najprostszej metody obniżenia napięcia dla procesorów Intel Core i5-14600K, i7-14700K oraz i9-14900K, poprzez nałożenie ujemnego offsetu. Wystarczy pobrać oraz uruchomić program Intel Extreme Tuning Utility. Następnie przechodzimy do zakładki "Advanced Tuning" i w tym oknie jednyną wartością która nas interesuje i którą będziemy zmieniać, to "Core Voltage Offset". Rozwijamy listę dla tej opcji i zaczynamy od wprowadzenia wartości -0,020V. Zatwierdzamy i przeprowadzamy testy obciażeniowe. Do testów takich można wykorzystać program OCCT, Prime95 czy też nawet Cinebench R23. W przypadku korzystania z Prime95 z pakietem Small FFTs, pamiętajcie, że jest to zapętlone syntetyczne obciążenie, najczęściej niemożliwe do osiągniecia pdoczas codziennego użytkowania i stabilność procesorów po undervoltingu może być tutaj nieco gorsza. Jeżeli Wasz procesor utrzymuje stabilność, to pora wykonać kolejny krok. Wracamy do Intel Extreme Tuning Utility i zwiększamy wartość ujemnego offsetu do -0,030V. Ponownie sprawdzamy stabilność i jeżeli wszystko jest nadal ok, to w dalszych krokach podnosimy cały czas wartość ujemnego offsetu do momentu utraty stabilności przez procesor, co zakończy się najpewniej zrestowaniem się komputera. Wracamy do Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU), wprowadzamy ostatnie stabilne nastawy offsetu i testujemy stabilność na większą skalę - czyli programy syntetyczne, programy użytkowe, gry. Jeżeli wszystko będzie ok, to macie wykonany zabieg undervoltingu. Jeżeli będą jeszcze jakieś problemy z stabilnością, to ponownie zmniejszacie Wasz offset o najmniejszą dostępną wartość w Intel XTU i testujecie dalej, do momentu złapania pełnej stabilności. W przypadku nakładania offestu możecie też dojść do ściany. Po wprowadzaniu wysokiej wartości offsetu, nawet na poziomie -0,100V, dalsze wyższe wartości mogą już nie wpływać na realne obniżenie napięcia. Podczas naszych testów doszliśmy właśnie do takiej ściany na procesorze Intel Core i5-14600K oraz Intel Core i7-14700K. 

Undervolting Intel Core i5-14600K

Procesor Intel Core i5-14600K otrzymywał domyślne napięcie 1.26V podczas renderowania scen w Cinebench R23 pobierając tym samym ponad170W. Maksymalna odnotowywana temperatura na rdzeniach P-Core dochodziła do 71 stopni. W przypadku nałożenia offsetu -0,090V, pobór energii spadł do 150W co przełożyło się też na znacznie niższe tempratury, bo mówimy tutaj o różnicy aż 9 stopni na najgorętszym rdzeniu P-Core. W Ashes of the Singularity: Escalation również zaobserowaliśmy mniejszy pobór energii oraz niższe temperatury. Offset -0,09V w przypadku naszego procesora i5-14600K był maksymalną wartością, która przekładała się na niższe napięcie. Wyższe wartości offsetu nie wpływały na dodatkowe obniżenie napięcia.

 

Undervolting Intel Core i7-14700K

Intel Core i7-14700K z domyślnym napięciem 1.35V podczas obciążenia w Cinebench R23 rozgrzewał się aż do 96 stopni przy poborze energii na poziomie aż 300W. Nałożenie offsetu o wartości -0,08V przyniosło imponujące wyniki. Pobór energii został ograniczony do niespełna 250W co oczywiście przełożyło się również na zdecydowanie niższe temperatury. Maksymalna odnotowana temperatura na rdzeniach P-Core to 82 stopnie. Różnica ogromna, mówimy tutaj aż o 14 stopniach mniej przy zachowaniu pełnej wydajności procesora Intel Core i7-14700K

 

Undervolting Intel Core i9-14900K

W przypadku procesora Intel Core i9-14900K, domyślne napięcie podawane przez płytę główną wynosiło 1,38V podczas obciążenia w Cinebench R23. Procesor pobierał okolice 330W, a temperauty na rdzeniach wydajnych P-Core dochodziły do 100 stopniu. Nałożenie offsetu -0,05V - maksymalna stabilna wartość dla naszego procesora - przełożyło się na ograniczenie poboru energii do 290W. Maksymalne odnotowywane temperatury nie przekraczały 95 stopni na rdzeniach P-Core. Widoczne różnice w poborze energii oraz w odotowywanych temperaturach były również widoczne w Ashes of the Singularity: Escalation, ale nie były to aż tak powalające różnice jak w przypadku procesora Intel Core i7-14700K

 

Undervolting na płytach głównych z chipsetem B760

Tak jak wspominaliśmy na początku, jakiś czas temu możliwość regulacji napięcia była zablokowana na płytach głównych z czipsetem B760. Wyszły jednak nowe biosy z mikrokodem 0x104, które przywróciły możliwość obniżenia napięcia na procesorach z odblokowanym mnożnikiem również na B760. Po wgraniu najnowszego biosu, należy w niego wejść i przełączyć się na mikrokod 0x104. Po takim zabiegu my akurat mieliśmy nadal zablokowaną możliwość opcji undervoltingu w programie Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU), więc nie zostało nam nic innego jak wejść do biosu i tam wprowadzić zmiany. Przełączamy się na tryb "Adaptive" i niżej ręcznie wprowadzamy ujemną wartość offestu. Zapisujemy zmiany, uruchamiamy komputer ponownie i przechodzimy do testów stabilności. Więcej na temat wprowadzania ustawień na biosie płyty głownej Gigabyte B760 Gaming X DDR4 znajdziecie w naszym materiale na kanale YouTube

Intel Core i5-14600K i Gigabyte B760 Gaming X DDR4

Fabrycznie domyślne napiecie podawane przez płytę główną Gigabyte B760 Gaming X DDR4 wynosiło ponad 1.4V, czyli znacznie więcej niż miało to miejsce w przypadku testów na Gigabyte Z790 UD AX. Można nawet powiedzieć, że napięcie 1.4V w tym przypadku jest już dość mocno zawyżone. Pobór energii wynosił ponad 200W w Cinebench R23 a odnotowywane temperatury były bardzo wysokie, rzędu ponad 90 stopni na rdzeniach P-Core. Offsetem -0,100V doszliśmy do ściany - wyższe wartości nie obniżały jeszcze bardziej napięcia. Taki zabieg ograniczył pobór energii do okolic 170W co przełożyło się również na niższe temperatury oscylujące w granicach 78 stopni. Na koniec wprowadzliśmy jeszcze dodatkową korektę Load-Line Calibration (więcej na temat ustawień w teście na YouTube) co pozowliło ograniczyć pobór energii do okolic 150W przy maksymalnej temperaturze 71 stopni. Ciekawostką jest to, że gdy porównamy pobór energii pomiędzy Gigabyte B760 Gaming X DDR4 a Z790 UD AX DDR5, to pomimo bardzo zbliżonych wartości 150W oraz 170W, ta sama sztuka procesora Intel Core i5-14600K osiągał znacznie wyższe temperatury na czipsecie B760. Chłodzenie procesora oraz metodologia testowa były sprawdzane dwukrotnie.

 

Czy warto zrobić undervolting procesora?

Odpowiedź jest tutaj bardzo prosta - tak, warto zrobić taki zabieg. Zachowując pełną wydajność procesorów Intel Core 14 generacji możemy w szybki i prosty sposób ograniczyć pobór energii i uzyskać znacznie niższe temperatury. Niższe temperatury mogą się dodatkowo przełożyć na znacznie lepszą kulturę pracy chłodzenia. Ogólnie undervolting nie ma minusów, tutaj są tylko i wyłącznie plusy. Czy zabieg ten jest bezpieczny? Oczywiście, że tak. W przypadku niestabilności procesora, która może wystąpić w przypadku nałożenia zbyt wysokiego ujemnego offsetu, komputer po prostu się zresetuje i przywróci domyślne ustawienia. Undervolting można również wykonać na wiele sposobów. Poza przedstawioną możliwością nałożenia szybkiego offsetu w programie Intel Extreme Tuning Utility (Intel XTU), można również obniżyć napięcie procesora ustawiając odpowiednie krzywe w biosie w opcjach Load-Line Calibration (LLC). Można też przełączyć się w tryb napięcia "Overdrive" i ręcznie wpisywać żądane przez nas niższe napięcie. Ta ostatnio metoda pozowli Wam przejść przez ścianę offsetu, tak więc jeżeli będziecie mieli dobrą sztukę procesora podataną na undervolting, to ustawiając napięcie ręcznie, będzieci mogli uzyskać jeszcze lepsze wyniki.