Istnieje powszechne, acz błędne przekonanie, że laptopów nie da się ulepszyć, w związku z czym po kilku latach używania sprawdzonego sprzętu, decydujemy się na nowy. Jednakże poprawa wydajności naszych notebook-ów działa dokładnie w taki sam sposób, jak w komputerach stacjonarnych, gdzie najprostszą metodą na upgrade, jest wymiana dysku talerzowego na SSD i pamięci RAM. Dzisiaj skupimy się na tej drugiej metodzie, czyli na modułach, bo dla wielu usprawnienie laptopa przy pomocy RAM, to wciąż "ziemia niezbadana".
Laptop do zadań specjalnych
W ostatnich latach wiele zmian zachodziło w naszych przyzwyczajeniach dotyczących korzystania z komputerów, wystarczy spojrzeć na gaming, większą mobilność naszej pracy, czy chociażby nawyki dotyczące interakcji z komputerem. Na naszym rynku pojawia się coraz większa ilość laptopów i miniaturowych stacji roboczych przeznaczonych dla graczy, grafików, czy filmowców. Tryb home office, lub nadgonienie maili w sobotnie popołudnie przy dobrej kawie na mieście, to teraz standard. Sprzęt, który oferują nam producenci notebooków niewiele odbiega od swoich desktopowych, wielkogabarytowych odpowiedników i tylko kosztem mniejszego ekranu (i czasem zbyt blisko rozlokowanych klawiszy) daje nam swobodę mobilności - łatwego i szybkiego dostępu do ulubionych aplikacji gdziekolwiek jesteśmy. To właśnie w dużej mierze za szybkość i wielozadaniowość odpowiadają moduły pamięci. Oczywiście firmy produkujące nowoczesne notebooki i ultrabooki nie biorą swoich komponentów z "magicznej studni" lecz korzystają z tego, co oferują im ogólnodostępni producenci podzespołów tacy jak chociażby nasz rodzimy GOODRAM. Dlaczego zatem sami nie powinniśmy skorzystać z możliwości upgradu naszych lapków przy pomocy DRAM? Sama wymiana pamięci w naszych komputerach osobistych to około 5 minut pracy. Wystarczy zdemontować podstawę laptopa (dół) wykręcając śrubki lub wyciągając z zatrzasków. Następnie delikatnie wysunąć pamięć RAM z gniazda i umieścić w nim nową (ewentualnie jeżeli komputer wyposażony w dodatkowe gniazdo, to tam zainstalować ). Zanim jednak zabierzemy się za rozkręcanie naszych "lapków" spróbujmy wybrać odpowiednią dla nas pamięć.
RAM DIMM czy RAM SO-DIMM?
Pierwszą rzeczą na jaką powinniśmy zwrócić uwagę kupując pamięć do naszego notebook-a jest jej format. I tak, pamięć DIMM(Dual In-line Memory Module) tłumaczona jest jako podwójny zintegrowany moduł pamięci (wymiary 133 x 32 mm), a SO-DIMM (Small Outline Dual In-line Memory Module) jako podwójny wbudowany moduł małej pamięci (wymiary 69,6 x 30 mm). Już na pierwszy rzut oka widać, że ze względu na dużą ergonomię i zagospodarowanie przestrzeni w laptopach stosowany jest drugi format, czyli mniejszy SO-DIMM.
DDR3 czy DDR4?
Kiedy już wiemy, że powinniśmy się rozglądać za pamięcią SO-DIMM pozostaje nam wybór standardu. Na rynku mamy obecnie najbardziej popularne DDR4 ale w starszych notebookach możemy się natknąć na gniazda pamięci dostosowane pod standard DDR3. Podstawową różnicą między nimi jest ich przepustowość danych - kości DDR4 oferują ją ponad dwukrotnie większą, w stosunku do DDR3. Ponadto komputery pracujące z DDR3, mogą maksymalnie obsłużyć 16GB pamięci RAM, gdzie DDR4 nie posiada takiego ograniczenia. Jednakże przesiadka z generacji 3 na 4 nie jest taka prosta, a wszystko spowodowane jest fizycznymi różnicami pomiędzy oba generacjami standardów (czyli kształtem i rozmiarem gniazda mocującego) oraz ich napięciem. Moduły DDR3 są minimalnie mniejsze od pamięci DDR4 i pracują przeważnie na 1,5 V, gdzie SO-DIMM z czwórką w tyle wykorzystują przeważnie napięcie 1,2 V. Oczywiście pojawią się głosy, że istnieją moduły DDR3 (DDR3L ) i DDR4 (pod overclocking) o napięciu 1,35 V, jednakże sumarycznie to ich wymiary oraz umiejscowienie wycięcia ("ząbka) sprawiają, że nie da się włożyć czwórki do laptopa, który wcześniej obsługiwał trójkę i odwrotnie.
Parametry pamięci
Kiedy mówimy o pamięciach i ich twardych cechach to skupiamy się na pojemności, taktowaniu i opóźnieniach. Pojemność, to w skrócie ilość przestrzeni operacyjnej jaka może być wykorzystana przez aplikacje uruchomione na komputerze. Czyli stosując prostą logikę, możemy śmiało powiedzieć, że im więcej pamięci (pojemności) tym lepiej, bo laptop może wykonać więcej lub bardziej skomplikowane procesy. Opóźnienia pamięci RAM określane są przy pomocy wskaźnika CL, czyli CAS Latency. Nie są to jedynie opóźnienia, z jakimi mamy do czynienia przy pamięciach RAM. Są jeszcze między innymi RCD (RAS to CAS Delay), RP (RAS Precharge) czy też CR (Command Rate). Ale to właśnie CL ma największy wpływ na wydajność. Parametr ten określa, jaki czas upływa od momentu wysłania żądania do odczytu danych z określonej kolumny pamięci. Zasada jest prosta - im niższe CL, tym lepiej. Taktowanie, czyli częstotliwość to istotny parametr pamięci wpływający na wydajność. Ma on głównie przełożenie dla graczy, oraz osób zajmujących się obróbką video gdyż pamięć o wyższym taktowaniu przyniesie również kilka klatek na sekundę więcej w grach czy materiałach video. Częstotliwość to obecnie najprostszy i całkiem efektywny sposób na "podkręcenie" procesora, jednakże jak wspominaliśmy wcześniej ma ona przełożenie w wyczynowym użytku notebooka, gdzie przeciętny Kowalski nie odczuje dużej różnicy pomiędzy 2666MHHz a 3200MHz.
Cechy miękkie
Wcześniej skupialiśmy się na formatach i parametrach pamięci (czyli cechach twardych) teraz spróbujmy sfinalizować nasz wybór rozpatrując dodatkowe cechy (miękkie). I tutaj możemy rozpatrywać wiele czynników począwszy od koloru płytki po radiator. Dla nas najbardziej istotna jest jakość oraz sprawdzony producent, a nic nie przemawia za nami bardziej jak oznaczenia wieczysta gwarancja oraz produkt przetestowany w 100%.
