Lodówka - jaką wybrać, czym się kierować?

Służą do przechowywania żywności i schładzania, np. napojów. Buduje się je często jako lodówkozamrażarki. Obecnie dąży się, by urządzenia te były jak najmniej szkodliwe dla środowiska, dlatego stosuje się czynniki chłodzące nie zawierające freonów i udoskonala się chłodziarki tak, by zużywały niewiele energii elektrycznej. Producenci informują o tym na etykietach energetycznych.

Chłodziarki

Zdecydowana większość obecnych chłodziarek to urządzenia elektryczne, najczęściej sprężarkowe, realizujące lewobieżny obieg Lindego. W przeciwieństwie do obiegów prawobieżnych, realizowanych w silnikach cieplnych (obieg Cykl Otta, Diesla, Seilingera, Braytona), do układu doprowadzana jest praca a odbierane ciepło.

Chłodziarka sprężarkowa

Najprostszy układ chłodniczy składa się z następujących elementów: skraplacza, elementu dławiącego (w urządzeniach domowych rolę tę pełni rurka kapilarna), parownika, sprężarki.
W parowniku, który jest umiejscowiony w środowisku chłodzonym, panuje niskie ciśnienie więc i temperatura. Znajdujący się tam czynnik chłodniczy wrze, intensywnie odbierając ciepło. Następnie jest zasysany i sprężany przez sprężarkę po czym trafia do skraplacza, gdzie pod wysokim ciśnieniem ulega skropleniu. Ciekły czynnik o temperaturze wyższej od temperatury otoczenia trafia do elementu dławiącego, ponieważ jego ciśnienie musi zostać obniżone do ciśnienia panującego w parowniku. Podczas dławienia część czynnika odparowuje powodując spadek temperatury pozostałej cieczy. Zimna mieszanina cieczowo-parowa trafia do parownika i cykl się powtarza.

Wstęp

Lodówka to jedno z najważniejszych urządzeń w kuchni i całym domu wogóle. Działa przez cały rok na okrągło, bez niej nie bylibyśmy w stanie długo przechowywać żywności. Jej wygląd też ma duży wpływ na wystrój kuchni.
Zobaczmy zatem, na jakie istotne parametry powinniśmy zwrócić uwagę przed zakupem?

Jaki rodzaj i typ urządzenia?

Do wyboru mamy kilka rodzajów urządzeń chłodzących.
Chłodziarki służą wyłącznie do schładzania produktów spożywczych. Temperatura w ich wnętrzu wynosi ok. 2 do 8°C. Nie posiadają zamrażalnika, chociaż niektóre modele wyposażone są w tzw. komorę niskich temperatur, w której temperatura utrzymuje się nieznacznie poniżej zera. Niemożliwe jest zatem dłuższe przechowywanie żywności, czy głębokie mrożenie. Chłodziarki są urządzeniami jednodrzwiowymi, a komora niskich temperatur znajduje się w górnej części urządzenia. Zaletami chłodziarek są kompaktowe wymiary i przystępna cena. Największą wadą jest brak zamrażalnika.

Chłodziarko - zamrażarki

To obecnie najpopularniejszy rodzaj lodówek. Istnieją chłodziarko-zamrażarki jedno i dwudrzwiowe. W jednodrzwiowych niewielki zazwyczaj zamrażalnik jest umieszczony w górnej części urządzenia i posiada dodatkowe drzwi wewnętrzne. Jednak urządzenia takie nie są zbyt praktyczne, posiadają także ograniczoną pojemność. Stąd też wypierane są przez chłodziarko-zamrażarki dwudrzwiowe, z oddzielnymi drzwiami zewnętrznymi. W zależności od wielkości zamrażalnika umieszczony jest on powyżej (mniejszy) lub poniżej (większy) komory chłodniczej.

Inną odmianą dwudrzwiowych chłodziarko-zamrażarek są lodówki Side-by-Side, które są szczególnie poplarne na rynku amerykańskim, a od niedawna zdobywają coraz większe uznanie w oczach polskich nabywców. W lodówkach tych komora zamrażalnika umieszczona obok komory chłodziarki (stąd nazwa). Rozwiązanie to pozwala na wygospodarowanie dużej ilości miejsca i wyposażenie lodówki w kilka niezależnych komór, kostarkę do lodu, zewnętrzny podajnik wody oraz wiele dodatkowych udogodnień. Lodówki Side-by-side są idealnym rozwiązaniem dla osób ceniących wygodę i chcących przechowywać duże ilości żywności.

Zamrażarki

Niezależne urządzenia do zamrażania są szczególnie przydatne w gastronomii oraz w gospodarstwach domowych, w których przyrządza się duże ilości mrożonek. Wśród zamrażarek znajdują się modele skrzyniowe, ładowane od góry lub wyposażone w szuflady, pozwalające na praktyczne posegregowanie żywności i wygodny dostęp.

Każdy z wyżej wymienionych rodzajów lodówek ma swój odpowiednik w wersji do zabudowy. To rozwiązanie pozwala na dostosowanie wyglądu lodówki do wystroju kuchni. Drzwi lodówek do zabudowy są płaskie i umożliwiają montaż paneli meblowych. W zależności od użytych zawiasów i prowadnic mogą one otwierać się razem z drzwiami lodówki lub niezależnie.

Wielkość i pojemność

Wysokość lodówki to podstawowy parametr, po którym możemy rozróżnić poszczególne modele. Może ona wynosić od 85 cm w lodówkach tzw. podblatowych, aż do 210 cm w chłodziarko-zamrażarkach.
Wielu producentów wyposaża lodówki w regulowane nóżki, dzięki którym można precyzyjnie dopasować wysokość i wypoziomować urządzenie. Można spotkać także kółka, ułatwiające ustawienie sprzętu. Wymiary lodówek do zabudowy są ściśle związane z wymiarami szafek meblowych, które są określone przez producenta.

Z wysokością związana jest pojemność. Informacja o jej wielkości podawana jest w litrach, dla całego urządzenia oraz osobno dla chłodziarki i zamrażarki. Rozpiętość pojemności lodówek jest duża, od kilkudziesięciu litrów w najmniejszych lodówkach i do kilkuset w największych urządzeniach.

Żeby oszacować, jaką pojemność lodówki jest potrzebna, trzeba liczyć około 120 litrów pojemności chłodziarki na jedną osobę plus 30 litrów na każdą następną. Do tego trzeba dodać pojemność zamrażarki, w zależności od ilości przechowywanych mrożonek.

Wyposażenie

Półki to najważniejszy element wnętrza każdej lodówki. Rozróżniamy dwa typy: druciane lub szklane. Zaletą półek żeberkowych jest łatwość aranżacji wnętrza lodówki oraz niższa cena zakupu. Na korzyść półek szklanych przemawia łatwość utrzymania w czystości i estetyka. Niektórzy producenci stosują półki składane, pozwalające na ustawienie nietypowych naczyń, a także pochylane, umożliwiające bezpieczne przechowywanie np. butelek.
Kolejnym ważnym i przydatnym elementem wyposażenia wnętrza lodówki są szuflady. Najczęściej są dwie, ale niektóre urządzenia posiadają większą ich liczbę. Wykonane są tworzyw wysokiej jakości, dostosowanych do bezpośredniego kontaktu z żywnością. Szuflady są przezroczyste, dzięki czemu ich zawartość jest widoczna po otwarciu lodówki. Szuflady są również najczęstszym wyposażeniem zamrażalnika zewnętrznego.

Wygodnym rozwiązaniem zwiększającym funkcjonalność lodówki są balkoniki. Zamocowane po wewnętrznej stronie drzwi mają za zadanie pomieścić butelki, a także wszystkie drobne produkty przechowywane w lodówce. Standardowo, dołączane są też wkładki do przechowywania jajek oraz zamykane pojemniki na masło i sery. W zależności od modelu lodówki, balkoniki mogą być stałe lub o regulowanej wysokości.

Pojemniki na lód to standardowe wyposażenie większości lodówek z odzielnym zamrażalnikiem. Plastikowe formy wystarczy napełnić wodą, aby w niedługim czasie otrzymać gotowe kostki lodu. Lepiej wyposażone modele chłodziarko-zamrażarek posiadają kostkarkę do lodu typu twist-off. W droższych chłodziarko-zamrażarkach, a w szczególności Side-by-Side znajduje się dozownik lodu. Dzięki niemu możliwe jest pobranie kostek lodu bez otwierania drzwi lodówki.

Jeśli zdarzy się, że zabraknie zasilania, przydatne mogą okazać się akumulatory zimna. Są to specjalne wkłady izolujące, które utrzymują chłód w lodówce. Często można je wyjmować i stosować np. w lodówce turystycznej.

Wydajność i energooszczędność

Podstawowym parametrem określającym wydajność zamrażarki jest zdolność zamrażania. Określa wagę produktów spożywczych, którą jesteśmy w stanie zamrozić w ciągu doby [kg/24h]. Przy wyborze lodówki warto kierować się przewidywanym zapotrzebowaniem na mrożenie, gdyż wybór wybór modelu z wyższą zdolnością zamrażania ma znaczny wpływ na zużycie energii.
Ponieważ lodówka jest urządzeniem działającym na przez cały czas, warto wziąć pod uwagę jej średnie zużycie energii. Podawane jest w kilowatach na dobę [kW/24 h] lub w kilowatach na rok [kW/1 rok]. W zależności od wielkości i wyposażenia lodówki, roczne zużycie energii może wynosić od 250 do 700 kW.

Równocześnie, w zależności od średniego zużycia energii lodówki przyporządkowywane są do odpowiedniej klasy efektywności energetycznej. Im wyższa klasa energetyczna urządzenia, tym mniejsze dobowe lub roczne zużycie energii. Największą efektywność oznacza się literą A , najmniejszą - literą G.

Bardzo ważna jest zdolność urządzenia do utrzymania niskiej temperatury podczas braku zasilania lub awarii. W takim przypadku kluczową rolę odgrywają m.in. termoizolatory i uszczelki. Zdolność utrzymania temperatury podawana jest w godzinach [h]. Im wyższa, tym więcej czasu upłynie, zanim lodówka się rozmrozi.

Funkcje dodatkowe i sterowanie

Szybkie chłodzenie oraz zamrażanie to bardzo przydatna funkcja, dostępna w droższych modelach chłodziarko-zamrażarek. Za jej pomocą można bardzo szybko obniżyć temperaturę komory chłodniczej lub zamrażarki, np. przy częstym otwieraniu drzwi w czasie upałów.
Automatyczne odszranianie (rozmrażanie) pozwala ograniczyć do minimum czynności pielęgnacyjne lodówki. Woda skraplająca się podczas schładzania powietrza, spływa do specjalnego parownika po tylnej ściance komory wewnętrznej chłodziarki lub zamrażalnika, po czym jest odparowywana na zewnątrz urządzenia. Odbywa się to automatycznie, bez zmian temperatury w komorze chłodniczej.

Strefy chłodzenia to specjalnie wydzielone komory chłodnicze, przeznaczone do przechowywania określonych produktów w optymalnych dla nich warunkach (np. 0°C, 4°C, 6°C). Strefy temperaturowe są oznaczone odpowiednimi symbolami (np. sery, ryby, mięsa) i często połączone są z elektronicznym sterowaniem.

Sterowanie mechaniczne jest stosowane w tańszych modelach lodówek. Odbywa się przy pomocy pokrętła lub regulatora. Bardziej zaawansowane modele posiadają sterowanie elektroniczne. Dzięki niemu możliwe jest utrzymywanie stałej temperatury i informowanie o jej ewentualnych zmianach. Droższe lodówki wyposażane są często w specjalne w wyświetlacze LCD, spełniające rolę panela sterującego.