Zasilacze komputerowe

Jaki kupić zasilacz do komputera?

Zasilacze komputerowe przekształcają prąd z gniazdka na prąd stały. Jest on niezbędny do stabilnej pracy podzespołów komputera, takich jak procesor, płyta główna, pamięci, karta graficzna, jak również do dysków twardych, czy napędów optycznych.

Zasilacze komputerowe to serce komputera

Wielu użytkowników nie traktuje jednak sprawy doboru odpowiedniego zasilacza komputerowego niezbyt poważnie. Zapewne dzieje się tak dlatego, że zakup lepszego zasilacza nie powoduje zwiększenia wydajności komputera. Nie wzbogaca też pozornie komputera o jakiekolwiek dodatkowe właściwości. Prawda jednak jest taka, że zasilacze komputerowe stanowią niezwykle istotną część komputera, ponieważ to one dostarczają do komputera napięcia niezbędne do pracy pozostałych podzespołów.

Moc zasilacza komputerowego najważniejsza

Najważniejszym parametrem jaki musisz wieźć pod uwagę przy wyborze odpowiedniego zasilacza do komputera jest jego moc. Od tego, czy moc zasilacza jest odpowiednia, zależy stabilność pracy peceta. W sieci dostępnych jest wiele kalkulatorów mocy zasilaczy komputerowych, a co do zasady, moc nowego zasilacza komputerowego powinna być nieco wyższa od maksymalnego zapotrzebowania energii naszego komputera.

Jakie zasilacze do komputera wybrać?

Przykładowo jeżeli komputer posiada maksymalnie zapotrzebowanie na moc wysokości 456W to powinieneś kupić PSU o mocy od 550W do 750W. Tak, aby zasilacz posiadał pewien zapas mocy, oraz nie pracował na pełnych obrotach wentylatora. Im większe obciążenie zasilacza, tym zwykle, głośniejsza jest jego praca. Dzieje się tak dlatego, że pewna części energii z gniazdka zamieniana jest podczas jego pracy na ciepło wydzielane przez zasilacz. Na tym zjawisku skoncentrujemy w dalszej części.

Wiedząc jak ważny jest zasilacz, warto przy zakupie wszystkich komponentów zastanowić się jaki zasilacz będzie najlepszy dla składanego przez nas peceta. Dobór zasilacza nie sprowadza się jednak tylko i wyłącznie do szukania zasilacza z większą ilością watów/amper na tabliczce znamionowej.

Sprawność zasilacza komputerowego

Kolejną kwestią związaną z wyborem zasilacza komputerowego jest jego sprawność. Sprawność zasilacza oznacza procentowy stosunek mocy podawanej na wyjściu zasilacza, do mocy pobieranej z gniazdka elektrycznego. W większości wypadków jest ona wyrażana w procentach od 0% do 100%. Ideałem byłby zasilacz o sprawności równej 100%, jednak takich zasilaczy nie da się zbudować. Przy kupnie zasilacza warto zwrócić uwagę na sprawność zasilacza (im większa tym lepiej) i unikać jak zasilaczy o niskiej sprawności.

Certyfikat 80Plus to proste znaczenie sprawności zasilacza

Program 80Plus jest inicjatywą firm i instytucji energetycznych. Głównym celem tego programu jest zachęcenie producentów i integratorów do zwiększenia rynkowego udziału komputerów, w których zamontowany jest zasilacz o wysokiej sprawności. W podstawowej wersji 80Plus wymogiem jest posiadanie przez zasilacz minimum 80% sprawności przy 20%, 50% i 100% obciążenia, oraz posiadanie przez zasilacz współczynnika mocy na poziomi 0.90 przy 100% obciążenia.

Im wyższa sprawność zasilacza, tym mniej energii traci jako ciepło podczas pracy. Zazwyczaj większa sprawność przekłada się też na niższy poziom hałasu generowanego prze zasilacza. Istnieją zasilacze poł-pasywne, gdzie do pewnego obciążenia wentylator nie pracuje. W ofercie znajdziesz też zasilacze pasywne, bez wentylatora i dzięki temu są bezgłośne. Poniżej znajdziesz listę oraz opis występujących certyfikatów sprawności zasilaczy do komputera:

• 80Plus Standard - zasilacze posiadające oznaczenie 80Plus Standard muszą posiadać minimum 80% sprawności dla 20%, 50% i 100% obciążenia.
• 80Plus Bronze - jest już nieco bardziej wymagające i oznacza, że urządzenie będzie miało co najmniej 85% sprawności przy 50% obciążenia, oraz minimum 82% sprawności przy 20% i 50% obciążenia. Uwaga! Pod względem parametrów jego europejskim odpowiednikiem jest certyfikat 80Plus 230V EU.
• 80Plus Silver - zasilacz opatrzony tym znakiem musi posiadać, 88% sprawności przy 50% obciążenia i po 85% sprawności przy 20% i 100% obciążenia.
• 80Plus Gold - należy się jednak produktom osiągającym przy 50% obciążenia aż 90% sprawności, oraz 87% sprawności przy 20% i 100% obciążenia.
• 80Plus Platinum - zasilacze z certyfikatem 80Plus Platinum muszą wykazać się 90% sprawnością przy 20% obciążenia, 92% sprawnością przy 50% obciążenia oraz 89% sprawnością przy pełnym obciążeniu.
• 80Plus Titanium - jest to obecnie najwyższy poziom sprawności zasilaczy komputerowych. Urządzenia oznaczone logo 80Plus Titanium osiągają 90% sprawnością przy 10% obciążeniu, 92% sprawnością przy 20% obciążeniu, 94% sprawnością przy 50% obciążenia oraz 90% sprawnością przy pełnym obciążeniu.

Dodatkowo zasilacze komputerowe z tak zwanej wyższej półki zapewniają podzespołom długie i bezawaryjne działanie. Warto wiedzieć, że większość awarii i problemów z użytkowaniem sprzętu wynika z używania przeciążonych lub niskiej jakości zasilaczy. Dla przykładu używanie niewłaściwych zasilaczy jest sprawcą większości przypadkowych resetów, BSOD i błędów wyświetlania obrazu podczas grania.

Rodzaje zasilaczy do obudowy komputerowej

Zasilacze komputerowe dostępne są w kilku standardach (specyfikacjach) i mają one przez to różne rozmiary w zależności od rodzaju obudowy, w której możesz go zamontować. Co do zasady im większy zasilacz, tym większą mocą może dysponować. Porób najpopularniejszych standardów możemy wymienić:

• Zasilacze ATX - wykorzystywane do obudów typu wieża (tower). Długość obudowy zasilacza może się zwiększyć wraz ze wzrostem mocy zasilacza jednak typowe wymiary zasilacza ATX to o wymiarach 150 × 140 × 86 mm
• Zasilacze SFX - nieco bardziej kompaktowe urządzenia dedykowane pod specyficzne modele obudów. Wymiary tych PSU to 63,5 × 125 × 100 mm. Nowsza ich wersja to zasilacze SFX-L, których długość obudowy wynosi 130 mm, dzięki czemu mieści się w niej standardowy wentylator o średnicy 120 mm
• Zasilacze TFX - stosowane w niewielkich komputerach o nietypowych kształtach, np. wąskich wieżach albo niskich. Standardowe wymiary TFX to 65 × 85 × 175 mm
• Zasilacze Flex-ATX - to zasilacze stosowane czasami w niewielkich obudowach dedykowanych płytom Flex-ATX i Mini ITX. Wymiary zasilacz w tym standardzie to 81,5 x 40,5 x 150 mm

Zabezpieczenia zasilaczy komputerowych

Specyfikacja ATX wymusza na producentach zasilaczy stosowanie szeregu zabezpieczeń, nawet jeżeli ten nie umieszcza takiej informacji na opakowaniu. Do tych zabezpieczeń należą:

Sprawa zabezpieczeń w zasilaczach jest często lekceważona przy zakupie przez klientów a z drugiej po cichu pomijana przez producentów. Niczego nieświadomy Kowalski oczekuje, że zasilacz ma zabezpieczenia, podczas gdy producent oczekuje że Kowalski się na tym nie zna. Zgodnie ze specyfikacją ATX tylko cześć zabezpieczeń z jakimi można się spotkać w zasilaczach komputerowych jest wymagana. Pozostałe zabezpieczenia są rekomendowane i tylko od producenta zależy czy znajdą się one w zasilaczu.

Jeżeli kiedyś zastanawialiście się nad tym, jak to jest z zabezpieczeniami w zasilaczach ten tekst może rzucić trochę światła na to zagadnienie. W rozwinięciu zabezpieczenia stosowane w zasilaczach komputerowych.

• Zabezpieczenie UVP - Under Voltage Protection zabezpiecza przed zbyt niskim napięciem na liniach wyjściowych. Jest spotykane znacznie rzadziej niż OVP, ponieważ zbyt niskie napięcie nie uszkadza zasilanych podzespołów, może jednak wpłynąć negatywnie na ich stabilność.
• Zabezpieczenie OCP - Over Current Protection zabezpiecza przed zbyt wysokim prądem na linii. Zapobiega przeciążeniu stabilizatora, co mogłoby spowodować uszkodzenie zasilacza. Zabezpieczenie to wymagane jest przez normę ATX12V
• Zabezpieczenie OLP - Over Load ProtectionJego zadaniem jest zabezpieczenie zasilacza przed przeciążeniem (nie ograniczając się do poszczególnych linii). Spotykamy także inną nazwę tego zabezpieczenia - OPP - Over Power Protection.
• Zabezpieczenie OTP - Over Temperature Protection zabezpiecza przed przegrzaniem zasilacza, często związane jest z OLP. Zabezpieczenie to wymagane jest przez normę ATX12V.
• Zabezpieczenie OVP - Over Voltage Protection jest to zabezpieczenie wymagane przez normę ATX12V. Zabezpiecza ono przed zbyt wysokim napięciem na linii wyjściowej i uszkodzeniem zasilanych podzespołów.
• Zabezpieczenie SCP - Short Circuit Protection jest to zabezpieczenie przeciwzwarciowe, po wykryciu zwarcia odłącza zasilacz. Jako zwarcie przyjmuje się opór mniejszy niż 0,1?. Każdy zasilacz musi posiadać to zabezpieczenie.
• Zabezpieczenie IOVP - Input Over Voltage Protection zabezpiecza zasilacz przed zbyt wysokim napięciem wejściowym. Stosowane jest głównie w zasilaczach z manualnym przełącznikiem napięcia sieciowego.
• Zabezpieczenie IUVP - Input Under Voltage Protection zabezpiecza zasilacz przed zbyt niskim napięciem wejściowym. Stosowane jest głównie w zasilaczach z manualnym przełącznikiem napięcia sieciowego.

Cichy zasilacz? Z czego wynika poziom hałasu

Obniżenie hałasu powstającego przy pracy urządzeń elektronicznych zawsze stanowiło duże wyzwanie. Dlatego też producenci zasilaczy, starają się używać jak najlepszych i najnowocześniejszych rozwiązań aby zredukować go do minimum. W końcu ciche zasilacze stają się coraz bardzie popularne. Dlatego w zasilaczach używane są duże (np. 135mm) wentylatory o niskich prędkościach obrotowych (RPM - revolutions per minute). Dodatkowo praca wentylatora regulowana jest przez dedykowane układy monitorowania obciążenia lub temperatury. Tak, aby optymalnie rozprasza ciepło z rozbudowanych radiatorów generując jak najmniej dB.

Tak jak wcześniej zostało to wspomniane, występują również zasilacze pasywne w których jedynym hałasem jest ten powodowany przez elektronikę zawartą w obudowie zasilacza. Niestety jednak ze względu na ograniczone możliwości rozproszenia powstałego ciepła, również moc takich zasilaczy jest mocno ograniczona (chociaż tak naprawdę nowoczesne jednostki zasilające są w stanie sprostać naprawdę wymagającym konfiguracjom).

Na chwilę obecną przyszłością w dziedzinie obniżania poziomu hałasu będzie zastosowanie systemu logiki rozmytej, oraz zmiana zasilania wentylatorów z tradycyjnego sterowania wysokością napięcia na system PWM. Pozwala on również na pracę pół-pasywną, podczas której wentylator w zasilaczu pracuje wyłącznie powyżej zadanego obciążenia.

Rodzaje okablowania zasilacza komputerowego

Systemów odpinanych kabli jest wiele, jak wielu jest producentów. Wszystkie te systemy łączy jednak jedno - możliwość wybrania które przewody będą na potrzebne przy podłączaniu podzespołów, a które mogą pozostać w pudełku (najczęściej za wyjątkiem wiązki zasilającej, idącej do płyty głównej, której potrzebuje praktycznie każdy użytkownik). Co do zasady występują trzy rodzaje okablowania w zasilaczach.

Typy okablowania w zasilaczach:

1. Modularne okablowanie (w pełni odpinane)
2. Pół modularne okablowanie (częściowo odpinane)
3. Niemodularne okablowanie (stałe / nieodpinane)

Pierwszą, bezapelacyjną zaletą posiadania zasilacza z odpinanymi kablami jest nienaganny porządek panujący w obudowie. Jak bardzo jest on ważny wie każdy kto musiał dokonywać zmian, w czasami dość ciasnej, obudowie. Porządek ten niesie jednak ze sobą jeszcze jedną jakże ważną zaletę - umożliwienie bezproblemowego przepływu powietrza, a co za tym idzie lepsze chłodzenie (cichsze lub bardziej wydajne).

Uwaga: istnieją również systemy umożliwiające spinanie kabli - najczęściej oparte na opaskach velcro. Co prawda kable w dalszym ciągu znajdują się w obudowie, ale nie leżą już ""byle gdzie"" i nie zajmują tyle miejsca.

Rodzaje wtyczek w zasilaczu do komputera

Wtyczki jakie oferuje dany zasilacz określają nam jasno, jakie typy urządzeń mogą zostać do niego podłączone. Dlatego też bardzo ważne jest aby dobrać zasilacz w taki sposób aby wtyki (ich rodzaj i liczba) odpowiadały złączom jakie posiadają urządzenia, które mają zostać podłączone.

• Zasilanie płyty głównej - wtyczka ATX 24-pin jest używana do zasilania płyty głównej. Wyróżniamy dwa rodzaje złącz: 20 i 24-pinowe. Tak jak to zostało opisane w poprzedniej sekcji 24-pinowe złącze zostało zaimplementowane wraz ze specyfikacją ATX12V v2.0 i na dzień dzisiejszy praktycznie wszystkie sprzedawane płyty główne posiadają właśnie taki standard. Niebawem pojawi się również standard Intel ATX12VO (12V Only).
• Zasilanie procesora - oprócz opisanego powyżej złącza występuje również popularne w nowoczesnych płytach głównych złącze 4 lub 8 pin, które umożliwia dodatkowe zasilenie procesora. Jeżeli posiadamy złącze 8-pin, w przypadku wielu płyt głównych, możemy podpiąć do niego wtyk 4-pin wkładając końcówkę w odpowiednią jego część.
• Zasilanie karty graficznej PCI-Express 6-pin używane są do podłączania kart graficznych wymagających dodatkowego zasilania(rzadko zdarzały się karty umożliwiające podłączenie przez 4-pin molex) (6-pin). PEG 8-pin jest standardem wtyczek i gniazd używanych przez najnowsze i bardzo wymagające karty graficzne (8-pin). Bardzo często występuje w postaci rozłączanej wtyczki PEG 8-pin / PCI-E 6-pin.
• Wtyczka zasilająca urządzenia Serial ATA - jest to złącze używane przez dyski twarde i napędy optyczne SATA wyposażone w 15-pinów.
• Wtyczka HDD, tak zwany Molex 4-pin (a.k.a. Molex) - bardzo dobrze wszystkim znane z czterema pinami, niemal prostokątne złącze; umożliwia podłączenie dysków IDE, napędów optycznych starszego typu, części wentylatorów, katod, kontrolerów obrotów i wielu innych podzespołów.
• Floppy 4-pin (FDD) - używane do podłączania stacji dyskietek (4-pin).