Jaki monitor wybrać? Do gier, do pracy, do biura i domu
Najwydajniejsza karta graficzna, najwydajniejszy procesor, a monitor taki, na ile zostanie budżetu. Czy takie podejście do kompletowania komfortowego zestawu komputerowego jest słuszne? Odpowiadamy krótko - nie! Pamiętać należy, że monitor odgrywa w całej tej układance istotną rolę. To przecież na nim skupiamy cały nasz wzrok, to on odpowiada w dużej mierze za doznania z rozgrywki i za komfort pracy. W artykule tym postaramy się podpowiedzieć i doradzić jak należy dobrać monitor do naszych zastosowań i naszych wymagań.
TLTR - odpowiadamy krótko - nie! Przeczytaj dlaczego tak uważamy.
Zaczynamy od podstaw.
Rozmiar, rozdzielczość ekranu, format obrazu i plamka obrazu.
Przy wyborze odpowiedniego rozmiaru monitora przede wszystkim trzeba kierować się tym, jaki monitor jesteśmy w stanie zmieścić na naszym stanowisku pracy. Jeżeli nie mamy tutaj większych ograniczeń, droga wolna do pełnego repertuaru. Drugim aspektem jest rozdzielczość naszego ekranu. Jest to parametr określający liczbę wyświetlanych pikseli w poziomie i pionie. Obecnie najbardziej popularnym standardem są monitory z rozdzielczością 1920x1080p, czyli FullHD. Wraz ze wzrostem wydajności naszych PC, coraz więcej z nas decyduje się na monitory z wyższymi rozdzielczościami jak np. 2560x1440p czy nawet 3840x 2160 znane jako 4K UHD. Format obrazu prosto z definicji: wymiary wyświetlanego obrazu wyrażone ilorazem jego długości do wysokości. Obecnie najczęściej spotykamy proporcje 16:9, 16:10 oraz 21:9. Z tymi pierwszymi do czynienia ma zapewne każdy z Was na co dzień. W przypadku proporcji 16:10 dostajemy w poziomie 1200 zamiast 1080 pikseli jak to jest w proporcjach 16:9 przez co ekran staje się po prostu szerszy. W przypadku 21:9 mówimy tutaj już o tzw. ultrapanoramach (ultrawide). Na koniec wszystko to razem złączone w całość ma wpływ na plamkę obrazu. Czym jest plamka? Najprościej mówiąc, jest to rozmiar jednego piksela wyświetlanego przez nasz monitor. Im plamka jest mniejsza, tym obraz staje się bardziej wyraźny i ostry - lepiej dla graczy. Do pracy z tekstem jednak zbył mała plamka może męczy wzrok.
Najczęściej spotykane i wybierane monitory przez użytkowników prezentują się następująco:
Rozmiar 27 cali, proporcje 16:9, rozdzielczość 1920x1080p oraz 2560x1440p
Rozmiar 29 cali, proporcje 21:9, rozdzielczość 2560x1080p oraz 3440 x 1440p
Rozmiar 32 cale, proporcje 16:9, rozdzielczość 2560x1440p oraz 3840 x 2160p
Rozmiar 34 cale, proporcje 21:9, rozdzielczość 3440 x 1440p
Jest tego dalej cała masa o większych rozmiarach z jeszcze większymi rozdzielczościami, ale ich zastosowanie jest już bardzo indywidualne, dlatego w poradniku tym póki co opisywać ich nie będziemy.
Rodzaje matryc
Matryca TN (Twisted Nematic)- niegdyś najbardziej popularna matryca do wszelakiego rodzaju zastosowań. Szybki czas reakcji, często spotykane wysokie odświeżanie ekranu. Dla graczy w sam raz. Z minusów natomiast słabe kolory i kąty widzenia, wyblakła czerń
Matryca VA (Vertical Aligment)- rodzaj matryc charakteryzujący się bardzo dobrymi kątami widzenia, głęboko czernią i dobrym odwzorowaniem kolorów. Czasami można się spotkać z jedną z wad, jaką jest smużenie, która najczęściej potrafi występować w tańszych modelach.
Matryca IPS (In-Plane Switching)- matryca, którą użytkownicy wybierają chyba najczęściej, przez wielu uważana za złoty środek w postaci bardzo dobrych barw, dobrych kątów widzenia, ale i też nie pozbawiony wad jak srebrzenie czy nierównomierne podświetlenie.
Matryca PLS (Plane To Line Switching)- IPS od Samsunga, który w pewnej mierze potrafi pozbyć się typowych wad dla IPS ale z drugiej strony ciężko tutaj o modele z szybkim czasem reakcji czy też z wysokim odświeżaniem.
Czas reakcji
Tutaj przychodzi do nas norma ISO, wg której jest to czas przejścia plamki z koloru czarnego na biały i z powrotem na czarny - pomiar BWB. Producenci dokonują najczęściej pomiary GTG, czyli zamiast startować od plamki białej, startują od plamki szarej. Jak powszechnie wiadomo, z szarego do czarnego jest znacznie bliżej stąd też niższe wartości mogą podawać producenci. Im uzyskana wartość mniejsza, tym piksele szybciej mogą zmieniać swój kolor - czyli wyświetlać kolejne klatki.
Display Lag (Input Lag)
Większość zapewne już się domyśla. Wartość mówiąca o tym, jakie występują opóźnienia pomiędzy sygnałem z urządzenia sterującego obrazem (myszka, klawiatura) a wyświetlanym obrazem. Im mniejsza wartość, tym lepiej dla graczy.
Odświeżanie matrycy
Coś ważnego dla graczy. Wartość oznaczana w Hz, która mówi nam o tym, ile klatek jest w stanie wyświetlić ekran w trakcie trwania jednej sekundy. Spotykamy w opisach monitory z odświeżaniem 60, 75, 144, 240 a i nawet 360 Hz. Im wyższa wartość, tym więcej klatek na sekundę jest w stanie wyświetlić Wasz monitor, przez co uzyskany obraz jest znacznie płynniejszy. Jest jedno ale. Aby móc skorzystać z dobrodziejstw monitorów z wysokim odświeżaniem, trzeba w pierwszej kolejności mieć komputer, który będzie w stanie wygenerować odpowiednią ilość ramek.
Gamut, pokrycie sRGB i aRGB
Gamut to najprościej mówiąc paleta barw jaką jest w stanie wyświetlić nasz monitor. Standardowo na co dzień zdecydowana większość z nas ma do czynienia z sRGB. Paleta aRGB obejmuje więcej tonów i tutaj nie każdy monitor jest ją wyświetlić na odpowiednim poziomie procentowym. Zazwyczaj na tego typu monitory (z wysokim pokryciem aRGB) decydują się graficy, którzy najczęściej projektują do druku. Wartości pokrycia matrycy przez gamut sRGB czy aRGB wyrażane są w procentach - im więcej, tym lepiej.
FreeSync, G-Sync, Vsync
W przypadku kiedy monitor 75 Hz (mogący wyświetlić 75 klatek na sekundę) zostaje zmuszony do wyświetlania 90 klatek wygenerowanych przez nasz komputer dochodzi do zjawiska tearingu, a gdy klatek jest za mało zaczyna się shuttering. Vsync jest półśrodkiem, średnim półśrodkiem. Jego rola kończy się tylko na ograniczaniu maksymalnej ilości generowanych klatek tak, aby dopasować ich ilość do maksymalnego odświeżania monitora. Problemu z mniejszą ilością klatek względem odświeżania monitora nie tyka w ogóle, a do tego dochodzi input-lag. Natomiast FreeSync od AMD oraz G-Sync od nVidia, to technologie zadaniem których jest zsynchronizowanie ilość generowanych klatek przez nasz PC z częstotliwością odświeżania monitora. Dzięki idealnemu zgraniu się ilości klatek generowanych z ilością klatek wyświetlanych na monitorze, uzyskujemy bardzo płynny obraz bez wyżej wymienionych negatywnych zjawisk.
Jaki monitor do biura, do domu?
Pod standardowe, proste zastosowania jak użytek domowy czy praca w biurze (nie graficznym) wystarczą tańsze monitory na matrycy VA, IPS czy PLS. Przy sporej ilości pracy z tekstem, przy pracy na arkuszach kalkulacyjnych można zastanowić się nad monitorem 16:10 z rozdzielczością 1920x1200p. Również jak najbardziej można celować w monitory 21:9. Nie samą pracą człowiek żyje, a po pracy można komfortowo obejrzeć film.
Starajmy się tutaj o monitory z odświeżaniem minimum 75 Hz. Jeżeli budżet pozwala, jeżeli mamy dość wydajny sprzęt, to idźmy w wyższe rozdzielczości wraz z większą przekątną ekranu i szybszym odświeżaniem matrycy. Doznania z rozgrywki na takim ekranie będą zdecydowanie lepsze. Radzimy unikać monitorów 60-75 Hz 1920x1080p pod wydajne zestawy komputerowe z bardzo wydajnymi kartami graficznymi aby wykluczyć sytuację w których to, nasza karta graficzna będzie ograniczana przez procesor. Im wyższa rozdzielczość, tym karta graficzna bardziej rozwija swój potencjał. Wybór matrycy pomiędzy TN, VA a IPS. Obecnie jest chyba tyle samo zwolenników matryc VA co IPS i nie ma się czemu dziwić. Jeżeli ktoś stawia tylko i wyłącznie na najniższy czas reakcji, wysokie odświeżanie to i dla niego matryca TN (często w niższej cenie) sprawdzi się też bardzo dobrze.
Jaki monitor do pracy z obróbką zdjęć, montażu filmów?
Pierwsza sprawa to rozmiar oraz rozdzielczość. Sugerujemy unikać małych przekątnych z bardzo wysokimi rozdzielczościami. Na takim monitorze nasza praca będzie mało komfortowa przez dość mały rozmiar naszego projektu na ekranie. Matryca IPS, ale obecnie VA też znajduje sporo zwolenników przez fakt bardzo głębokiej czerni. Oczywiście jak największe pokrycie gamutu sRGB. Jeżeli pracujemy przy projektach do druku, no cóż. Pod wykorzystywany w drukarniach profil CMYK, warto rozejrzeć się za monitorami z wysokim (najlepiej 99%) pokryciem aRGB. Na koniec dokładamy kalibrację sprzętową i mamy monitor na którym możemy pracować. Unikamy przede wszystkim matryc TN, odświeżania 144 Hz Nieco inaczej może wyglądać wybór monitora do obróbki video. Tutaj nacisku na aRGB nie ma, ale warto zastanowić się zarówno nad większym ekranem z wyższą rozdzielczością oraz nad proporcjami 21:9. Pod materiał 4K warto kupić ekran, który taką rozdzielczość będzie natywnie wyświetlał. Proporcje ekranu 21:9 idealnie sprawdzają się podczas pracy na timeline co sprawia, że praca staje się znacznie bardziej komfortowa.
Przy wyborze monitora warto zwrócić na dodatkowe aspekty takie jak funkcja Pivot, która pozwala nam obrócić ekran o 90 stopni, czy też na regulację w zakresie góra-dół, na boki oraz na regulację kąta nachylenia. Dzięki temu możemy ustawić sobie monitor tak jak chcemy. Niektóre modele monitorów posiadają wbudowane głośniki - rozwiązanie takie może być idealne do biura czy do domu jeżeli nie mamy bądź nie chcemy mieć standardowych głośników. Obecnie dostępne są monitory z złączami USB-C, które mogą być naprawdę przydatne zarówno dla graczy, tych co pracują i tych co się nudzą przed ekranem siedząc w pracy.
Komputery
